Tại sao gọi Hoàng Lê nhất thống chí là tiểu thuyết lịch sử. Xem lời giải
Tại sao gọi Hoàng Lê nhất thống chí là tiểu thuyết lịch sử
Trang trước
Trang sau
Đề bài: Tại sao gọi “Hoàng Lê nhất thống chí” là tiểu thuyết lịch sử. Show
Trả lời: Quảng cáo
Hoàng Lê nhất thống chí được coi là cuốn tiểu thuyết lịch sử vì: -Hoàng Lê nhất thống chí là tác phẩm văn xuôi đầu tiên có quy mô lớn của bộ sử thi. Tác phẩm mang giá trị về văn học và sử học. -Tác giả tái hiện lại bức tranh xã hội phong kiến đầy biến động cuối thể kỉ XVIII, những nhân vật ở tầng lớp trên của xã hội phong kiến không còn giữ đúng vai trò, trách nhiệm với dân. Trong triều đình, vua chúa tham quan sống sa đọa. Vua Cảnh Hưng cam chịu sống bạc nhược, Trịnh Tông trở thành con rối của đám kiêu binh. Vua tôi Lê Chiêu Thống bán nước, luồn cúi. -Cuốn tiểu thuyết lịch sử chương hồi này phản ánh rõ nét đời sống cơ cực của người dân dưới thời Lê mạt: bất ổn, đói khổ. -Bên cạnh đó là hình ảnh nghĩa quân Tây Sơn mà nổi bật là hình ảnh người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ trí tuệ sáng suốt, có tài cầm quân, có công đánh đuổi ngoại xâm ra khỏi bờ cõi. Quảng cáo
Xem thêm các câu hỏi về các tác phẩm Ngữ văn lớp 9 ôn thi vào lớp 10 hay khác:
Giới thiệu kênh Youtube Tôi
Trang trước
Trang sau
Soạn bài: Hoàng Lê nhất thống chí(trong 10 phút)Ý nghĩa nhan đề  Hướng dẫn Soạn bài Câu 1 Phần 1 (từ đầu ... năm Mậu Thân (1788)): Nguyễn Huệ cầm quân ra Bắc giết giặc khi nghe tin quân Thanh sang Thăng Long cướp thành Phần 2( tiếp theo…rồi kéo vào thành): Cuộc chiến đấu thần tốc và thắng lợi vẻ vang của Quang Trung Phần 3 phần còn lại : thất bại tê tái của nhà Thanh và sự nhục nhã của vua tôi Lê Chiêu Thống Câu 2 Nguyễn Huệ: + Là vị tướng quyết đoán, mạnh mẽ, hành động dứt khoát, không chút do dự: - Nghe tin giặc đến chiếm Thăng Lỏng, không tỏ ra sợ hãi, nao núng ý chí mà câm quân ra trận - Lên ngôi vua để trấn an lòng dân, chiêu mộ binh sĩ - Tế cáo trời đất, gặp gỡ cống sĩ - Tiến hành duyệt binh tại Nghệ An, ra phủ dụ, kiên quyết thực hiện hoạch định + Là vị tướng có trí tuệ anh minh, nhạy bén, sáng suốt: - Có khả năng phân tích rõ ưu thế của ta và đich, biết nhìn nhận tình hình, nắm chắc thời cuộc - Lời phủ dụ có lý, có tình, cảm kích quân dân - Biết cách dùng người, chọn người + Biết nhìn xa trông rộng: - lập các kế hoạch tiến đánh để thực hiện + Vị tướng lẫm liệt, dũng cảm: - xông pha chiến trận không sợ hãi - tinh thần, khí thế và sức mạnh của nghĩa quân khiến giặc lung lay - giành chiến thắng thần tốc => Là linh hồn của cuộc chiến Nguồn cảm hứng từ việc tôn trọng sự thật lịch sử và lòng tự hào về người hùng dân tộc. Câu 3 + Nhà Thanh thất bại thảm hại: - Sầm Nghi Đống chọn tự vẫn, sắt cổ chết để kết liễu đời mình - Tôn Sĩ Nghị bỏ chạy, sợ mất mật - Quan lính thì tan tác, chết khắp nơi, máu chảy thành suối, bỏ chạy trong sợ hãi, khổ sở + Vua tôi Lê Chiêu Thống: - Vì lợi ích riêng mà bán đứng quốc gia mình - Vội vàng đưa thái hậu chạy trốn bán sống bán chết - Cướp thuyền dân mà qua sông, nhịn đói mấy ngày liền - Cạo đầu đổi dạng để trốn chui, trốn lủi - Chết nhục nhã nơi xứ người + Cuộc tháo chạy của tướng sĩ nhà Thanh được miêu tả bằng nhịp điệu nhanh mạnh, thể hiện sự hối hả, dồn dập, trong từng lời cảm nhận được sự hả hê đầy sung sướng của tác giả trước thạm bại của quân cướp nước + Cuộc chạy trốn của vua tôi Lê Chiêu Thống, nhịp điệu có phần chậm hơn thể hiện sự chua xót, ngậm ngùi của tác giả trước kết cục bi thương của vương triều từng phụng sự. Câu 4 Nghệ thuật: + Miêu tả sinh động, cụ thể, chân thực, ngôn ngữ chọn lọc + Hình ảnh đặc sắc, chị tiết tinh tế, gợi cảm + Kết hợp tự sự, miêu tả + Giọng điệu linh hoạt Tại sao lại có thể coi “ Hoàng lê nhất thống chí” là tiểu thuyết lịch sử ?Mục lục
Hoàng Lê nhất thống chí - bài 1A. TÁC PHẨM 1. Nhan đề: “Hoàng Lê nhất thống chí” viết bằng chữ Hán ghi chép về sự thống nhất của vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê. Nó không chỉ dừng lại ở sự thống nhất của vương triều nhà Lê, mà còn được viết tiếp, tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy biến động của xã hội phong kiến Việt Nam vào 30 năm cuối thế kỷ XVIII và mấy năm đầu thế kỷ XIX. Cuốn tiểu thuyết có tất cả 17 hồi. 2. Thể loại: (chí là một lối văn ghi chép sự vật, sự việc). Cũng có thể xem Hoàng Lê nhất thống chí là một cuốn tiểu thuyết lịch sử viết theo lối chương hồi. 3. Hoàn cảnh: hồi thứ 14, viết về sự kiện Quang Trung đại phá quân Thanh. 4. Khái quát nội dung và nghệ thuật -Nội dung: Với quan điểm lịch sử đúng đắn và niềm tự hào dân tộc, các tác giả Hoàng Lê nhất thống chíđã tái hiện chân thực hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua chiến công thần tốc đại phá quân Thanh, sự thảm hại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống. -Nghệ thuật: Kể chuyện đan xen miêu tả một cách sinh động cụ thể, gây được ấn tượng mạnh. 5. Đại ý và bố cục: *Đại ý: Đoạn trích miêu tả chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung, sự thảm bại nhục nhã của quân tướng nhà Thanh và số phận lũ vua quan phản nước, hại dân. *Bố cục: 3 đoạn -Đoạn 1(từ đầu đến “hôm ấy nhằm vào ngày 25 tháng cháp năm Mậu Thân (1788)”):Được tin báo quân Thanh chiếm Thăng Long, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và thân chinh cầm quân dẹp giặc. -Đoạn 2(“Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh… vua Quang Trung tiến binh đến Thăng Long, rồi kéo vào thành”):Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung. -Đoạn 3(“Lại nói, Tôn Sĩ Nghị và vua Lê… cũng lấy làm xấu hổ”):Sự đại bại của quân tướng nhà Thanh và tình trạng thảm bại của vua tôi Lê Chiêu Thống. 6. Tóm tắt hồi 14 “Hoàng Lê nhất thống chí” - Trước thế mạnh của giặc, quân Tây Sơn ở Thăng Long, rút quân về Tam Điệp và cho người vào Phủ Xuân cấp báo với Nguyễn Huệ. - Nhận được tin ngày 24/11, Nguyễn Huệ liền tổ chức lại lực lượng chia quân làm hai đạo thuỷ – bộ. - Ngày25 tháng Chạp, làm lễ lên ngôi lấy hiệu là Quang Trung, trực tiếp chỉ đạo hai đạo quân tiến ra Bắc. - Ngày29 tháng Chạp, quân Tây Sơn ra đến Nghệ An, Quang Trung cho dừng lại một ngày, tuyển thêm hơn 1 vạn tinh binh, mở một cuộc duyệt binh lớn. - Ngày30, quân của Quang Trung ra đến Tam Điệp, hội cùng Sở và Lân. Quang Trung đã khẳng định: “Chẳng quá mười ngày có thể đuổi được người Thanh“. Cũng trong ngày 30, giặc giã chưa yên, binh đao hãy còn mà ông đã nghĩ đến kế sách xây dựng đất nước mười năm sau chiến tranh. Ông còn mở tiệc khao quân, ngầm hẹn mùng 7 sẽ có mặt ở thành Thăng Long mở tiệc lớn. Ngay đêm đó, nghĩa quân lại tiếp tục lên đường. Khi quân Tây Sơn ra đến sông Thanh Quyết gặp đám do thám của quân Thanh, Quang Trung ra lệnh bắt hết không để sót một tên. -Rạng sáng ngày 3 Tết, nghĩa quân bí mật bao vây đồn Hạ Hồi và dùng mưu để quân Thanh đầu hàng ngay, hạ đồn dễ dàng. -Rạng sáng ngày mùng 5 Tết, nghĩa quân tấn công đồn Ngọc Hồi. Quân giặc chống trả quyết liệt, dùng ống phun khói lửa ra nhằm làm ta rối loạn, nhưng gió lại đổi chiều thành ra chúng tự hại mình. Cuối cùng, quân Thanh phải chịu đầu hàng, thái thú Điền châu Sầm Nghi Đống thắt cổ tự tử. -Trưa mùng 5 Tết, Quang Trung đã dẫn đầu đoàn quân thắng trận tiến vào Thăng Long. Đám tàn quân của giặc tìm về phía đê Yên Duyên gặp phục binh của ta, trốn theo đường Vịnh Kiều lại bị quân voi ở Đại Áng dồn xuống đầm Mực giày xéo, chết hàng vạn tên. Một số chạy lên cầu phao, cầu phao đứt, xác người ngựa chết làm tắc cả khúc sông Nhị Hà. Mùng 4 Tết nghe tin quân Tây Sơn tấn công, Tôn Sỹ Nghị và Lê Chiêu Thống đã vội vã bỏ lên biên giới phía bắc. Khi gặp lại nhau, Nghị có vẻ xấu hổ nhưng vẫn huyênh hoang. Cả hai thu nhặt tàn quân, kéo về đất Bắc. B. PHÂN TÍCH VĂN BẢN Đề bài: Cảm nhận của em về vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung qua hồi thứ 14 của tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí” của Ngô Gia Văn Phái. Dàn ý chi tiết I. Mở bài: - “Hoàng Lê nhất thống chí” là một cuốntiểu thuyết lịch sử bằng chữ Hánđược viết theo thể chương hồi do nhiều tác giả trongNgô Gia Văn Phái(Ngô Thì Chí, Ngô Thì Du…) sáng tác. Đây là một bức tranh sâu rộng vừaphản ánh được sự thối nát, suy tàn của triều đình Lê Trịnh, vừa phản ánh được sự phát triển của phong trào Tây Sơn. - Trong hồi thứ 14 của tác phẩm,hình tượng người anh hùng Quang Trunghiện lên thật cao đẹp vớikhí phách hào hùng, trí tuệ sáng suốt và tài thao lược hơn người. II. Thân bài: 1. Trước hết Quang Trung là một con người hành động mạnh mẽ quyết đoán - Từ đầu đến cuối đoạn trích, Nguyễn Huệ luôn luôn là con người hành động một cách xông xáo, nhanh gọn có chủ đích và rất quả quyết. - Nghe tin giặc đã đánh chiếm đến tận Thăng Long mất cả một vùng đất đai rộng lớn mà ông không hề nao núng, “định thân chinh cầm quân đi ngay”. - Rồi chỉ trong vòng hơn một tháng, Nguyễn Huệ đã làm được bao nhiêu việc lớn: “tế cáo trời đất”, lên ngôi hoàng đế, đốc xuất đại binh ra Bắc. 2. Đó là một con người có trí tuệ sáng suốt và nhạy bén Ngay khi mấy chục vạn quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị hùng hổ kéo vào nước ta, thế giặc đang mạnh, tình thế khẩn cấp, vận mệnh đất nước “ngàn cân treo sợi tóc”, Nguyễn Huệ đã quyết định lên ngôi hoàng đế để chính danh vị, lấy niên hiệu là Quang Trung. Việc lên ngôi đã được tính kỹvới mục đích thống nhất nội bộ, hội tụ anh tàivà quan trọng hơn là“để yên kẻ phản trắc và giữ lấy lòng người”, được dân ủng hộ. * Sáng suốt trong việc nhận định tình hình địch và ta - Qua lời dụ tướng sĩ trước lúc lên đường ở Nghệ An, Quang Trung đã chỉ rõ“đất nào sao ấy” người phương Bắc không phải nòi giống nước ta, bụng dạ ắt khác”. Ông còn vạch rõ tội ác của chúng đối với nhân dân ta: “Từ đời nhà hán đến nay, chúng đã mấy phen cướp bóc nước ta, giết hại dân ta, vơ vét của cải, người mình không thể chịu nổi, ai cũng muốn đuổi chúng đi”. - Quang Trung đã khích lệ tướng sĩ dưới quyền bằng những tấm gương chiến đấu dũng cảm chống giặc ngoại xâm giành lại độc lập của cha ông ta từ ngàn xưa như: Trưng nữ Vương, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành… - Quang Trung đã dự kiến được việc Lê Chiêu Thống về nước có thể làm cho một số người Phù Lê “thay lòng đổi dạ” với mình nên ông đãcó lời dụ với quân lính chí tình, vừa nghiêm khắc: “các người đều là những người có lương tri, hãy nên cùng ta đồng tâm hiệp lực để dựng lên công lớn. Chớ có quen thói cũ, ăn ở hai lòng, nếu như việc phát giác ra sẽ bị giết chết ngay tức khắc, không tha một ai”. * Sáng suốt trong việc xét đoán bê bối - Trong dịp hội quân ở Tam Điệp, qua lời nói của Quang Trung với Sở và Lân ta thấy rõ: Ông rất hiểu việc rút quân của hai vị tướng giỏi này. Đúng ra thì “quân thua chém tướng” nhưng không hiểu lòng họ, sức mình ít không địch nổi đội quân hùng tướng hổ nhà Thanh nên đành phải bỏ thành Thăng Long rút về Tam Điệp để tập hợp lực lượng. VậySở và Lân không bị trừng phạt mà còn được ngợi khen. - Đốivới Ngô Thì Nhậm, ông đánh giá rất caovà sử dụng như một vị quân sĩ “đa mưu túc trí” việc Sở và Lân rút chạy Quang Trung cũng đoán là do Nhậm chủ mưu, vừa là để bảo toàn lực lượng, vừa gây cho địch sự chủ quan. Ông đã tính đến việc dùng Nhậm là người biết dùng lời khéo léo để dẹp việc binh đao. 3. Quang Trung là người có tầm nhìn xa trông rộng - Mới khởi binh đánh giặc, chưa giành được tấc đất nào vậy mà vua Quang Trung đã nói chắc như đinh đóng cột “phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”. - Đang ngồi trên lưng ngựa, Quang Trung đã nói với Nhậm vềquyết sách ngoại giao và kế hoạch 10 tới ta hoà bình. Đối với địch, thường thì biết là thắng việc binh đao không thể dứt ngay được vì xỉ nhục của nước lớn còn đó. Nếu “chờ 10 năm nữa ta được yên ổn mà nuôi dưỡng lực lượng, bấy giờ nước giàu quân mạnh thì ta có sợ gì chúng”. 4. Quang Trung là vị tướng có tài thao lược hơn người -Cuộc hành quân thần tốcdo Quang Trung chỉ huy đến nay vẫn còn làm chúng takinh ngạc.Vừa hành quân, vừa đánh giặcmà vua Quang Trung hoạch định kế hoạchtừ 25 tháng chạp đến mùng 7 tháng giêngsẽ vào ăn tiết ở Thăng Long,trong thực tế đã vượt mức 2 ngày. - Hành quân xa, liên tục như vậy nhưngđội quân vẫn chỉnh tềcũng là do tài tổ chức của người cầm quân. 5. Hình ảnh vị vua lẫm liệt trong chiến trận - Vua Quang Trung thân chinh cầm quân không phải chỉ trên danh nghĩa. Ônglàm tổng chỉ huy chiến dịch thực sự. - Dưới sựlãnh đạo tài tìnhcủa vị tổng chỉ huy này, nghĩa quân Tây Sơn đã đánh những trận thật đẹp, thắng áp đảo kẻ thù. - Khí thế đội quân làm cho kẻ thù khiếp vía vàhình ảnh người anh hùng cũng được khắc hoạ lẫm liệt: trong cảnh “khói tỏ mù trời, cách gang tấc không thấy gì” nổi bật hình ảnh nhà vua “cưỡi voi đi đốc thúc” với tấm áo bào màu đỏ đã sạm đen khói súng. - Hình ảnh người anh hùng được khắc hoạ khá đậm nét vớitính cách mạnh mẽ, trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, tài dùng binh như thần; làngười tổ chức và là linh hồncủa chiến công vĩ đại. III. Kết bài Vớiý thức tôn trọng sự thực lịch sử và ý thức dân tộc, những người trí thức các tác giả Ngô Gia Văn Phái là những cựu thầnchịu ơn sâu, nghĩa nặng của nhà Lê, nhưng họ đãkhông thể bỏ qua sự thựclà ôngvua nhà Lê yếu hènđã cõng rắn cắn gà nhà vàchiến công lẫy lừng của nghĩa quân Tây Sơn, làm nổi bậthình ảnh vua Quang Trungngười anh hùng áo vải, niềm tự hào lớn của cả dân tộc. Bởi thế họ đãviết thực và hayđến như vậy về người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ. Đề bài: Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống phản nước, hại dân đã được miêu tả như thế nào? Em có nhận xét gì về lối văn trần thuật ở đây? 1. Đối lập với hình ảnh nghĩa quân Tây Sơn là chân dung của kẻ thù xâm lược -Tôn Sỹ Nghị kiêu căng, tự mãn, chủ quan: + Kéo quân vào Thăng Long dễ dàng “ngày đi đêm nghỉ” như “đi trên đất bằng”, cho là vô sự, không đề phòng gì, chỉ lảng vảng ở bên bờ sông,lấy thanh thế suông để doạ dẫm. + Hơn nữa y còn làmột tên tướng bất tài, cầm quân màkhông biết tình hình thực hưra sao. Dù được vua tôi Lê Chiêu Thống báo trước, y vẫn không chút đề phòng suốt mấy ngày Tết “chỉ chăm chú vào việc yến tiệc vui mừng, không hề lo chi đến việc bất chắc”, cho quân lính mặc sắc vui chơi. - Khi quân Tây Sơn đánh đến nơi,tướng thì sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc giáp… chuồng trước qua cầu phao,quân thì lúc lâm trận “ai nấy đều rụng rời, sợ hãi,xin ra hàng hoặc bỏ chạy toán loạn, giày xéo lên nhau mà chết”, “quân sĩ các doanh nghe thấy đều hoảng hốt, tan tác bỏ chạy, tranh nhau qua cầu sang sông, xô đẩy nhau rơi xuống mà chết rất nhiều”, “đến nỗi nước sông Nhị Hà vì thế mà tắc nghẽn không chảy được nữa”. Cả đội binh hùng, tướng mạnh, chỉ quen diễu võ dương oai bây giờ chỉ còn biết tháo chạy, mạnh ai nấy chạy, “đêm ngày đi gấp, không dám nghỉ ngơi”. -Nghệ thuật:kể chuyện, xen kẽ với những chi tiết tả thựcthật cụ thể, chi tiết, sống động với nhịp điệu nhanh, dồn dập, gấp gáp gợi sự hoảng hốt của kẻ thù. Ngòi bútmiêu tả khách quan nhưng vẫn hàm chứng tâm trạng hả hê, sung sướngcủa người viết cũng như của dân tộc trước thắng lợi của Sơn Tây. 2. Số phận thảm hại của bọn vua tôi Lê Chiêu Thống phản nước, hại dân - Lê Chiêu Thống và những bề tôi trung thành của ông ta đã vì lợi ích riêng của dòng họ màđem vận mệnh của cả dân tộc đặt vào tay kẻ thù xâm lược, lẽ tất nhiên họ phải chịu đựng nỗisỉ nhụccủa kẻ đi cầu cạnh, van xin, không còn đâu tư cách bậc quân vương, và kết cục cũng phảichịu chung số phận bi thảm của kẻ vọng quốc. - Khi có biến, quân Thanh tan rã, Lê Chiêu Thống vội vã cùng mấy bề tôi thân tín “đưa thái hậu ra ngoài”,chạy bán sống bán chết, cướp cả thuyền dân để qua sông, “luôn mấy ngày không ăn”. May gặp người thổ hào thương tình đón về cho ăn và chỉ đường cho chạy trốn. Đuổi kịp Tôn Sĩ Nghị, vua tôi chỉ còn biết nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt, và sau khi sang đến Trung Quốc phải cạo đầu, tết tóc, ăn mặc giống người Mãn Thanh và cuối cùng gửi nắm xương tàn nơi đất khách quê người. - Nghệ thuật: Xen kẽ kể với tả sinh động, cụ thể gây ấn tượng mạnh. Ngòi bútđậm chút xót thươngcủa tác giả bề tôi trung thành của nhà Lê. Đề bài:So sánh ngòi bút của tác giả khi miêu tả hai cuộc tháo chạy (một của quân tướng nhà Thanh và một của vua tôi Lê Chiêu Thống) có gì khác biệt? Giải thích vì sao có sự khác biệt đó? - Tất cảđều là tả thực, với những chi tiết cụ thể, nhưngâm hưởng lại rất khác nhau: - Đoạn văn trênnhịp điệu nhanh, mạnh, hối hả“ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp”, “tan tác bỏ chạy, tranh nhau qua cầu sang sông, xô đẩy nhau…”, ngòi bútmiêu tả khách quan nhưng vẫn hàm chứa tâm trạng hả hê, sung sướngcủa người thắng trận trước sự thảm bại của lũ cướp nước. - Ở đoạn văn dưới,nhịp điệu có chậm hơn, tác giả dừng lạimiêu tả tỉ mỉnhững giọt nước mắt thương cảm của người thổ hào, nước mắt tủi hổ của vua tôi Lê Chiêu Thống, cuộc theíet đãi thịnh tình “giết gà, làm cơm” của kẻ bề tôi…âm hưởng có phần ngậm ngùi, chua xót. Là những cựu thần của nhà Lê, các tác giả không thể không mủi lòng trước sự sụp đổ của một vương triều mà mình từng phụng thờ, tuy vẫn hiểu đó là kết cục không thể tránh khỏi. Loigiaihay.com
|
