Cho đến nay, chính quyền của Tổng thống Assad chỉ còn kiểm soát được khoảng 35% diện tích của Syria (phần lãnh thổ phía Tây bao gồm cả thủ đô Damascus). IS lợi dụng tình hình phức tạp giữa các lực lượng, phe phái và sự suy yếu của quân đội chính phủ Syria, chúng đã chiếm phần lớn lãnh thổ miền Bắc và Đông Syria, ước tính khoảng 95.000 km2, gần bằng 50% diện tích Syria. Phe nổi dậy hiện kiểm soát phần phía Nam và tỉnh Idlib, Tây Bắc Syria, sau khi đẩy lùi quân chính phủ khỏi khu vực này. Mặt trận Nusra thân al-Qaeda cũng chiếm một phần tỉnh Idlib. Lực lượng này còn kiểm soát thêm tuyến đường chính nối từ Latakia tới Idlib, cùng phần lớn vùng đồng bằng Sahl al-Ghab ở phía Đông Nam thành phố. Còn Người Kurd ở Syria cũng mở rộng phần lãnh thổ họ kiểm soát ra gần như toàn bộ khu vực biên giới sát với Thổ Nhĩ Kỳ. Nhìn chung, phiến quân dòng Sunni và IS gần đây đã chiếm thêm lãnh thổ làm cho quân đội Syria suy yếu, khiến các bên can thiệp, nhất là các nước lớn đang phải chạy đua với thời gian tại “điểm nóng” này. Chạy đua với thời gian Từ năm 2014, nhân danh Liên minh quốc tế chống IS, Mỹ đã tổ chức những đợt không kích có hệ thống nhằm vào IS ở cả Syria và Iraq. Làm như vậy Mỹ hy vọng “bắn một mũi tên trúng nhiều đích”, vừa tiêu diệt IS, vừa trợ giúp phe đối lập, và gián tiếp đánh vào lực lượng của Tổng thống Assad. Vì thế, mặc dù chính phủ Syria tuyên bố sẽ hợp tác với tất cả các lực lượng quốc tế chống IS ở Syria, nhưng Mỹ đã loại trừ Syria và Iran ra khỏi Liên minh quốc tế này. Vương quốc Anh hiện tập trung không kích IS ở Iraq do quốc hội nước này phản đối mạnh mẽ việc can thiệp quân sự vào Syria. Tuy nhiên, London vẫn sử dụng máy bay không người lái không khích IS ở cả Syria. Pháp gần đây cũng quyết định tăng cường vai trò trong Liên minh chống IS và mở rộng phạm vi không kích tại khu vực. Tuy nhiên, Paris loại trừ khả năng sẽ can thiệp quân sự trên bộ. Thổ Nhĩ Kỳ cũng tham gia chiến dịch không kích và can thiệp quân sự chủ yếu ở miền Bắc Iraq nhằm vào PKK. Nước này cho phép Liên minh quốc tế sử dụng các căn cứ không quân để tấn công IS ở Syria. Ả-rập Xê-út vừa tham gia Liên minh quốc tế, vừa tăng cường hỗ trợ vũ khí cho phe đối nhằm lập lật đổ chính quyền hợp pháp Syria và không chấp nhận nỗ lực của Nga để ông Assad tiếp tục nắm quyền tại đây. Qatar và một số quốc gia Vùng Vịnh cũng hỗ trợ tài chính và huấn luyện cho phe đối lập chống lại chính quyền Assad, bao gồm cả việc cung cấp tên lửa nhiệt vác vai cho lực lượng này. Nga là nước từ lâu đã cung cấp vũ khí cho Syria và bắt đầu không kích IS từ ngày 30/9. Nga thông báo đã diệt nhiều mục tiêu của IS, ông Assad đã ca ngợi sự hợp đồng tác chiến giữa không quân Nga với quân đội Syria là rất hiệu quả hơn hẳn Liên minh quốc tế do Mỹ cầm đầu. Iran là đồng minh trung thành nhất của chính quyền Tổng thống Syria Assad và đã hỗ trợ quân sự, vũ khí, tài chính kể từ khi cuộc nội chiến bắt đầu năm 2011. Năm 2012, Hezbollah ở Lebanon đại diện cho Iran tham chiến bảo vệ chính quyền Assad. Năm 2013, Iran cử hàng trăm cố vấn quân sự hỗ trợ quân đội Syria và mới đây (1/10) hàng trăm quân nhân Iran đã tới Syria để tham gia tấn công trên bộ phối hợp với không quân Nga ủng hộ chính phủ của ông Assad. Khiến giới quan sát cho đây là dấu hiệu về cuộc nội chiến Syria rất có thể mang tính khu vực và toàn cầu xét về quy mô. Cuộc chiến “hai phe” càng rõ nét Mỹ hy vọng, nếu Syria bị thay đổi chế độ sẽ gây tổn thất lớn cho Iran, Herzbola và nếu Iran mất đi đồng minh duy nhất trong thế giới Ả rập họ sẽ đứng trước nguy cơ bị cô lập hoàn toàn. Đối với Nga, Syria vốn là một trong những đồng minh quan trọng và hiếm hoi của họ ở Trung Đông. Nếu để mất “sân sau” này, Moscow sẽ mất rất nhiều lợi ích, không còn giữ được ảnh hưởng và vị thế ở Trung Đông. Mặt khác, Syria còn là nơi Nga có một căn cứ hải quân quan trọng tại bờ biển Địa Trung Hải duy trì từ thời Xô Viết. Trong những năm vừa qua, Nga và Trung Quốc đã tỏ ra rất kiên định trong lập trường ủng hộ Tổng thống Syria Assad và chống lại mọi nỗ lực của Mỹ và phương Tây nhằm lật đổ ông này. Trung Quốc tuy không can thiệp trực tiếp vào Syria, nhưng Bắc Kinh luôn có quan điểm gần gũi với Moscow và ủng hộ tính hợp hiến của ông Assad. Giới phân tích cho rằng, “điểm nóng” Syria phức tạp kéo dài xuất phát từ vị thế và lợi ích địa – chiến lược của cả “hai phe” (Mỹ, phương Tây và Nga, Trung Quốc, Iran). Vì thế, ông Abdul Aziz Saqr, người đứng đầu Hội đồng Nghiên cứu vùng Vịnh đã tuyên bố: “Chúng tôi tin việc Nga thắng tại Syria có nghĩa là Nga thắng Mỹ tại đây”. Như vậy, cuộc chiến Syria từ vị thế và lợi ích địa - chiến lược của các nước, nhất là các nước lớn, khiến cho tình hình ngày càng trở nên phức tạp, với con số thương vong ngày càng cao, dòng người tị nạn ngày càng dài, đến mức Tổng thống Syria Bashar Assad phải lo ngại về nguy cơ “diệt chủng” ở Trung Đông. Giới nghiên cứu và dư luận cho rằng, đã đến lúc LHQ và cộng đồng quốc tế, nhất là các nước lớn phải thể hiện “trách nhiệm bảo vệ” của mình để sớm vãn hồi hòa bình cho khu vực Trung Đông bất ổn đã quá kéo dài. 12 tháng 3 2022  Nguồn hình ảnh, @RSOTM telegram group Chụp lại hình ảnh, Thành viên Wagner ở vùng Donbas năm 2014/15 Các mạng xã hội và các nhóm chát kín đang được sử dụng ở Nga để tuyển mộ một lữ đoàn lính đánh thuê mới để chiến đấu ở Ukraine cùng với quân đội chính quy. BBC đã nói chuyện với một lính đánh thuê đang phục vụ và một cựu chiến binh có quan hệ chặt chẽ với một trong những tổ chức lính đánh thuê hàng đầu của Nga, những người đã chia sẻ chi tiết về chiến dịch tuyển mộ. Putin công khai kêu gọi tuyển lính ngoại quốc giúp Nga ở Ukraine Ukraine có cơ hội để thắng quân Nga xâm lăng hay không? Một vài tuần trước khi bắt đầu cuộc chiến, người lính đánh thuê đang phục vụ nói với BBC rằng nhiều cựu chiến binh của tổ chức bí mật Wagner đã được liên lạc trên một nhóm Telegram kín. Họ được mời tham gia một "bữa ăn ngoài trời ở Ukraine", có đề cập đến việc nếm "Salo", một loại mỡ lợn theo truyền thống ở Ukraine. Thông điệp kêu gọi "những người có tiền án, nợ nần, bị cấm tham gia các nhóm lính đánh thuê hoặc không có hộ chiếu bên ngoài" nộp đơn. Thông điệp cũng bao gồm "những người từ các khu vực do Nga chiếm đóng ở các nước cộng hòa Luhansk và Donetsk và Crimea - được mời nộp đơn". Nguồn hình ảnh, @RSOTM telegram group Chụp lại hình ảnh, Wagner ở đông Ukraine, 2014/15 Nhóm Wagner là một trong những tổ chức bí mật nhất ở Nga. Về mặt chính thức, nó không tồn tại - phục vụ như một lính đánh thuê là vi phạm luật pháp quốc tế và Nga. Nhưng có tới 10.000 nhân viên được cho là đã ký ít nhất một hợp đồng với Wagner trong bảy năm qua. Người lính đánh thuê đang phục vụ nói với BBC rằng các tân binh đang được đưa vào các đơn vị dưới sự chỉ huy của các sĩ quan từ GRU, đơn vị tình báo quân sự của Bộ Quốc phòng Nga. Người này nhấn mạnh rằng chính sách tuyển dụng đã thay đổi với ít hạn chế hơn. "Họ đang tuyển dụng bất cứ ai và tất cả mọi người," ông nói, không hài lòng với những gì ông mô tả là tính chuyên nghiệp thấp hơn của các lính mới. Ông cho biết các đơn vị mới được tuyển dụng không còn được gọi là Wagner nữa, mà những cái tên mới - chẳng hạn như The Hawks. Candace Rondeaux, giáo sư nghiên cứu về Nga, Á-Âu và Đông Âu tại Đại học Bang Arizona, cho biết, điều này dường như là một phần của xu hướng tránh xa danh tiếng của tập đoàn Wagner, vì "thương hiệu đã bị vấy bẩn". Wagner đã nhiều lần đối mặt với những cáo buộc vi phạm nhân quyền và tội ác chiến tranh trong các hoạt động của mình ở Syria và Libya. Các nguồn tin lính đánh thuê nói với BBC, rằng tân binh được huấn luyện tại căn cứ Wagner ở Mol'kino, miền nam nước Nga, bên cạnh một căn cứ quân sự của Nga. Bên cạnh nhóm nhắn tin kín, ở Nga cũng đã có một chiến dịch công khai để chiêu mộ lính đánh thuê. Trên nền tảng truyền thông xã hội VK của Nga, một trang tự mô tả là một chuyên gia trong các hoạt động an ninh, đã đăng một quảng cáo trong tuần đầu tiên của cuộc xâm lược, kêu gọi "nhân viên an ninh" từ các quốc gia thuộc Liên Xô cũ nộp đơn xin "ra nước ngoài". Các chuyên gia quân sự nhận định đây là động thái ám chỉ Ukraine. Trước đây, một hồ sơ tội phạm là một cản trở cho những người muốn tham gia lính đánh thuê. Ngoài ra, các hạn chế cũng được đặt ra đối với bất kỳ ai sinh ra bên ngoài nước Nga vì những nghi ngờ xung quanh lòng trung thành. Jason Blazakis, chuyên gia nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Soufan, một tổ chức tư vấn an ninh có trụ sở tại Mỹ, cho biết "nhu cầu cao về máy bay chiến đấu" và để tạo ra sự khác biệt, trên thực tế "họ sẽ cần hàng nghìn lính đánh thuê". Nguồn hình ảnh, @RSOTM telegram group Chụp lại hình ảnh, Thàn viên Wagner ở Syria Hôm thứ Sáu, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết 16.000 máy bay chiến đấu từ Trung Đông đã tình nguyện chiến đấu cùng quân đội Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh cho phép các máy bay chiến đấu từ Trung Đông được triển khai trong cuộc chiến. Có thông tin cho rằng có tới 400 máy bay chiến đấu của nhóm Wagner đã ở Ukraine. Nhóm Wagner lần đầu tiên được xác định vào năm 2014, khi nhóm này đang hậu thuẫn cho phe ly khai thân Nga trong cuộc xung đột ở miền đông Ukraine. Chiến binh Wagner đang phục vụ nói chuyện với BBC, giải thích rằng trong những ngày đầu tiên của cuộc xâm lược Ukraine, anh ta được cử đến thành phố thứ hai của đất nước, Kharkiv, nơi anh này nói rằng đơn vị của anh đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà không tiết lộ đó là gì. "Sau đó chúng tôi được trả 2.100 USD cho một tháng làm việc và trở về nước Nga", anh nói với BBC. Blazakis mô tả việc sử dụng lính đánh thuê là "dấu hiệu của sự tuyệt vọng" để duy trì sự ủng hộ của công chúng Nga. Cuộc xâm lược Ukraine của Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khuấy động nhiều cuộc biểu tình ở Nga. Hàng ngàn người đã bị bắt. Blazakis nói thêm rằng việc sử dụng lính đánh thuê cho phép Điện Kremlin "giảm thiểu số người chết vì lính đánh thuê được sử dụng giống như thức ăn gia súc". Moscow luôn phủ nhận mọi liên kết với các nhóm lính đánh thuê. BBC đã hỏi Bộ Quốc phòng Nga liệu căn cứ ở Mol'kino có được sử dụng để tuyển mộ lực lượng bổ sung cho cái mà chính quyền Nga gọi là "một hoạt động quân sự đặc biệt ở Ukraine '' hay không. |
