Các nhà tâm lý học nói với chúng tôi những cụm từ như "Bạn ổn chứ?" hoặc “Bạn có vẻ thực sự xuống hôm nay. Hãy cho tôi biết chuyện gì đang xảy ra ”hoặc“ Hãy cho tôi biết cảm giác của bạn lúc này ”là những người mở đầu cho cuộc trò chuyện. (Xem thêm 5 Bước Hành động bên dưới). Bạn cũng phải hỏi trực tiếp: "Bạn có suy nghĩ về việc tự sát không?" (Nếu điều đó quá khó chịu đối với bạn, hãy tìm một người có thể hỏi). Show Tốt hơn hết là hãy hỏi trực tiếp hơn là không làm như vậy.
Tự tử không phải là không thể tránh khỏi. Nó có thể phòng ngừa được. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo cần tìm:
Tìm hiểu thêm bằng cách tham gia khóa đào tạo phòng chống tự tử - đăng ký một lớp học ngay hôm nay! Bạn nên làm gì
Bạn KHÔNG nên làm gì
5 bước hành động để giúp ai đó bị đau về tình cảm
Nguồn lực
Những người ủng hộ
Cảm ơn các nhà tài trợ của chúng tôi đã hỗ trợ các dịch vụ phòng chống tự tử ở thanh thiếu niên.
Để biết thêm thông tin, hãy liên hệ với Heather Trish tại hoặc (303) 432-5265.
Ở Mỹ, năm 2015, nữ giới làm việc toàn thời gian chỉ kiếm được 80% thu nhập so với nam giới, nhưng tuổi thọ trung bình của nữ giới là 81,2 so với nam giới là 76,4. Thậm chí ở một số quốc gia mà thu nhập của phụ nữ thấp hơn rất nhiều so với nam giới hoặc gặp phải tình trạng bất bình đẳng nghiêm trọng, phụ nữ vẫn sống thọ hơn nam giới. Lý giải cho điều này, các nhà nghiên cứu đã tìm ra lời giải đáp dựa vào những yếu tố nền tảng sinh học cơ bản. Giới tính liên quan đến vấn đề sinh học, mà sinh học có ảnh hưởng nhất định đến tuổi thọ của con người. Và phụ nữ có những lợi thế về sinh học giúp họ sống lâu hơn. Cụ thể etrogen ở phụ nữ giúp làm giảm lượng cholesterol có hại và làm tăng cholesterol có lợi, từ đó làm giảm nguy cơ tim mạch. Mặt khác, testosterone ở nam giới lại làm tăng lượng cholesterol có hại trong máu và giảm lượng cholesterol có lợi. Làm cho nam giới có nguy cơ cao hơn đối với các bệnh về tim mạch, huyết áp và đột quỵ. Phụ nữ thường mắc phải các bệnh mãn tính nhiều hơn nam giới, nhưng bệnh mãn tính ở nam và nữ cũng có sự khác biệt. Các căn bệnh mãn tính ở phụ nữ ít nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, trong khi bệnh mãn tính ở nam lại dễ dẫn đến tử vong hơn. Bên cạnh đó, phụ nữ có ý thức về sức khỏe hơn nam giới, họ nhận thức được sức khỏe thể chất và tinh thần của mình rõ hơn. Điều này mang lại cho phụ nữ một lối sống lành mạnh và sự chăm sóc sức khỏe tốt hơn nam giới. Khi thăm khám, phụ nữ cũng giao tiếp tốt hơn về các vấn đề sức khỏe của họ, giúp chẩn đoán bệnh tật chính xác hơn. Còn đối với nam giới, họ luôn tận dụng mọi lý do để trì hoãn điều trị và ít tuân thủ quá trình điều trị hơn. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng đưa ra một chi tiết khác: Ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, đàn ông tự tử nhiều hơn phụ nữ. Tại Mỹ, số đàn ông tự tử gấp 3,5 lần phụ nữ. Lý do đằng sau tỷ lệ tự tử cao ở nam giới là do các rối loạn về tâm lý khi nam giới gặp phải áp lực. Vì vậy mà khi đàn ông gặp phải áp lực cũng đồng nghĩa họ gặp phải các nguy cơ cao hơn về sức khỏe, phần lớn là do họ không thể nói về cảm xúc của mình và không tìm kiếm sự giúp đỡ. Xu hướng né tránh việc chăm sóc sức khỏe tâm thần liên quan trực tiếp đến nam tính, giới tính và kỳ vọng xã hội đối với đàn ông. Theo Một thế giới
Tỷ lệ nữ giới mắc rối loạn cảm xúc, như rối loạn trầm cảm thường dẫn đến tự tử, cao hơn nam giới nhưng tỷ lệ nam giới tự tử lại cao hơn gấp nhiều lần so với nữ giới. Trong số 5812 người chết do tự tử ở Anh năm 2012, có 3/4 là nam giới, và ở Mỹ năm 2010 con số này là 79% (1). Ngoài những nguyên nhân như nam giới thường chọn cách tự tử bạo lực hơn như dùng súng, treo cổ và nam giới thường bốc đồng (impulsive) hơn nữ giới, thì những định kiến xã hội về nam giới cũng là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến tỷ lệ tự tử ở nam giới tăng mạnh trong những năm gần đây. Nam giới đang phải vật lộn trong tuyệt vọng để thể hiện cảm xúc của mình và sự khó khăn này ảnh hưởng mạnh đến chất lượng cuộc sống của họ. Trong một xã hội mà mọi người coi việc thể hiện cảm xúc là đặc quyền của phụ nữ thì những câu như “đừng có mít ướt” hay “dừng ngay việc hành xử như một đứa con gái” lại ép buộc người đàn ông phải chối bỏ hay giấu đi sự nhạy cảm mà tự nhiên ban cho. Họ không dám tìm kiếm sự giúp đỡ, không dám đi gặp bác sĩ khi bản thân có thể mắc rối loạn tâm lý, không dám bộc lộ cảm xúc của mình, và họ ép mình sống sau chiếc mặt nạ “nam tính” để phù hợp với định kiến xã hội. Như một hệ quả, những cảm xúc ấy chất chồng và biến thành giận dữ – một cảm xúc được “cho phép” thể hiện ra ngoài ở nam giới. Do đó, bình đẳng giới không chỉ giúp ích cho nữ mà còn giúp nam giới được có quyền độc lộ cảm xúc cá nhân nhiều hơn. 
Trầm cảm là bệnh rối loạn trầm trọng về mặt tâm lý và xã hội. Nếu không nhận biết và điều trị sớm, trầm cảm có thể tước đi sinh mạng của bệnh nhân ngay trong thời điểm tươi đẹp nhất của cuộc đời. Trầm cảm là bệnh lý rối loạn thần kinh có nguy cơ đe dọa tính mạng và ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trên thế giới. Bệnh nhân thường không thể tự nhận ra những dấu hiệu trầm cảm của bản thân và mọi người xung quanh cũng khó nhận biết được các dấu hiệu này. Ở Việt Nam, có đến 30% dân số mắc các rối loạn về tâm thần, trong đó đặc biệt là trầm cảm. Người bệnh cảm thấy buồn rầu, chán nản, không còn hứng thú với cuộc sống, ăn không ngon, mất ngủ, làm việc không hiệu quả, mặc cảm thua kém, liên tục rầu rĩ và nghĩ đến cái chết. Trầm cảm thường kèm theo lo lắng, nặng đầu, đau mỏi vai gáy, đau ngực, hồi hộp, tay chân lạnh. Trầm cảm có thể gặp ở mọi độ tuổi, nữ nhiều hơn nam gấp 2 lần. Bệnh gây tổn hại nghiêm trọng cho gia đình và xã hội vì đem đến nỗi đau khổ, phá hoại cuộc sống bình thường và nếu không điều trị thì có nguy cơ trầm cảm dẫn đến tự sát. Ví dụ: trường hợp mới đây một nữ thần tượng Hàn Quốc đã tự tử sau thời gian dài bị trầm cảm, người mẹ tước đi sinh mạng của chính con mình mới sinh (trầm cảm sau sinh),... Trầm cảm thường xảy ra trong những hoàn cảnh (và những trường hợp tương tự) sau đây:
Hoàn cảnh nào dễ dẫn đến trầm cảm? Trầm cảm biểu hiện với nhiều mức độ khác nhau. Tự tử là mức độ cuối cùng, sau những rối loạn nghiêm trọng và kéo dài về tâm lý. Tỷ lệ trầm cảm dẫn đến tự sát khá cao ở lứa tuổi từ 15 đến 24. Nguy cơ trầm cảm dẫn đến tử vong liên quan đến những tác nhân mà người bệnh thường xuyên phải đối mặt trong cuộc sống hàng ngày. Trầm cảm gây nguy hiểm bởi chính những lúc bệnh nhân suy nghĩ về sự kết thúc, nảy ra ý tưởng tự sát và bắt đầu có hành vi tìm đến cái chết. Người bệnh dường như không còn kiểm soát được suy nghĩ và hành vi của bản thân. Họ cho rằng tự tử là cách duy nhất giúp giải thoát bản thân khỏi những nỗi ám ảnh, đau khổ dằn vặt trong thời gian dài. Trên thực tế, những ý nghĩ tự tử hay hành vi liên quan đến tự tử, làm hại người khác chính là một trong những dấu hiệu của bệnh trầm cảm nặng. Trầm cảm nói chung không phải là một rối loạn có tính đồng nhất mà là một hiện tượng phức tạp, thể hiện dưới nhiều dạng lâm sàng và có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Để hạn chế và đề phòng trầm cảm dẫn đến tự sát, cần nhận biết các dấu hiệu trầm cảm, đánh giá nghiêm túc ngay từ khi phát hiện bệnh nhân có ý nghĩ muốn tìm đến cái chết. Không phải bất cứ ai trầm cảm cũng có nguy cơ dẫn đến tự kết liễu cuộc đời mình Không phải bất cứ ai trầm cảm cũng có nguy cơ dẫn đến tự kết liễu cuộc đời mình. Trong những tình huống nhất định, các yếu tố nguy cơ dẫn đến tự sát có thể xuất hiện, bao gồm:
Trường hợp được xem là khẩn cấp nhất của bệnh nhân trầm cảm chính là khi có những ý nghĩ về tự sát. 4.2. Dấu hiệu cảnh báo nguy cơ tự sátTheo thông tin từ tổ chức National Suicide Prevention Lifeline (Tổ chức Ngăn ngừa Tự sát Quốc gia) tại Hoa Kỳ, các dấu hiệu cảnh báo trầm cảm dẫn đến tự sát bao gồm:
Bệnh nhân trầm cảm nên tiến hành điều trị từ sớm với bác sĩ tâm lý để được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp Nếu là người thân của bệnh nhân trầm cảm, bạn cần thu xếp nhiều thời gian để ở bên cạnh lắng nghe họ chia sẻ nỗi đau tâm lý. Lúc này người bệnh đang phải đối mặt với ý nghĩ muốn tự tử nên tâm trạng sẽ luôn u ám, muốn tách biệt và tìm cách thu người lại. Hãy thử gợi ý cho họ để cùng làm những điều họ thích, những điều tích cực, như học cách viết nhật ký hoặc cùng đi du lịch đến một nơi bình yên để thư giãn. Đặc biệt, gia đình nên quan sát, để ý xem họ có cất giấu các dụng cụ gây sát thương trong phòng riêng hay không. Nếu thấy trên cơ thể bệnh nhân (tay, chân, ngực...) có vết trầy xước hoặc bị tổn thương thì nên theo dõi liên tục, không được để họ rời khỏi tầm mắt. 5.2. Giải quyết những vấn đề gây căng thẳngNếu bạn là người có thể hiểu được những vấn đề gây căng thẳng của bệnh nhân (tiền bạc, công việc hay các mối quan hệ...), hãy giúp họ tìm cách giải quyết các vấn đề này. Rất nhiều người xuất hiện dấu hiệu trầm cảm khi có tâm trạng chán nản, mệt mỏi nghiêm trọng hay vừa trải qua một biến cố đau lòng như mất mát người thân, mất tài sản lớn, chia tay người yêu, ly hôn với chồng hay vợ... Để buông bỏ muộn phiền và những suy nghĩ tiêu cực, có thể gợi ý bệnh nhân học lối sống tối giản, tiếp tục bước về phía trước. Trường hợp không thể giải quyết được vấn đề, ít nhất bạn nên tìm cách giúp bệnh nhân tránh xa những đối tượng, sự việc dễ gây căng thẳng. 5.3. Tìm kiếm hỗ trợ từ bác sĩ tâm lýBệnh nhân trầm cảm nên tiến hành điều trị từ sớm với bác sĩ tâm lý để được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Với những đối tượng có dấu hiệu trầm cảm khi điều trị một bệnh lý nào đó, bạn cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ vì các thuốc sử dụng có thể gây cản trở quá trình điều trị. Những bệnh nhân bị trầm cảm nặng thường rất khó để nhận ra mình đang cần được giúp đỡ hay điều trị về tâm lý. Càng tự cô lập bản thân, triệu chứng bệnh càng kéo dài mà không chữa trị, rủi ro trầm cảm dẫn đến tự sát lại càng cao. Vì vậy, nên nhận biết sớm dấu hiệu trầm cảm, nhất là khi có những biểu hiện, suy nghĩ tiêu cực để có thể kịp thời tự cứu lấy mình và cứu người thân, tránh để xảy ra hậu quả đáng tiếc. Bệnh nhân bị trầm cảm hoặc xuất hiện dấu hiệu của bệnh trầm cảm có thể đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để được thăm khám và điều trị. Tại đây có đội ngũ bác sĩ chuyên môn Tâm lý được đào tạo bài bản, giàu chuyên môn và kinh nghiệm; ứng dụng các phương pháp trắc nghiệm tâm lý và liệu pháp tâm lý tiên tiến trên thế giới; hệ thống trang thiết bị hiện đại, đạt chuẩn quốc tế; chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp, cho hiệu quả chẩn đoán và điều trị cao. Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Trầm cảm tuổi học đường có phải do học căng thẳng? Trầm cảm ở phụ nữ sau sinh có chữa được không? XEM THÊM: |
