Khi còn đang mang thai, bạn có thể rất mong mỏi đượcmau chóng bế bé yêu trong tay, âu yếm nhìn con ôm vú mẹ bú say sưa. Nhưng bây giờ hoàn cảnh của bạn lại không như vậy, con bạn dường như không đủ no với bầu vú của mẹ, bé quấy khóc, hay vì một lý do khách quan nào khác khiến bạn phải nghĩ đến việc phải bổ sung sữa ngoài cho bé.Ai cũng hiểu "sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ” nhưng sự thật thì không phải tất cả các bà mẹ đều có thể cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong sáu tháng đầu theo khuyến cáo. Có nhiều lý do khiến bạn thấy mình cần phải tìm kiếm một loại thức ăn bổ sung khác cho bé ngoài sữa mẹ. Và trong trường hợp này, sự kết hợp cả sữa mẹ và sữa công thức là hoàn toàn đúng và bạn không có gì phải quá áy náy cả. Lựa chọn sữa mẹ hoặc sữa công thức"Có rất nhiều lý do cho việc một người mẹ quyết định tiến hành cho con ăn bổ sung, như trường hợp trẻ sinh non, em bé bị vàng da, lượng đường trong máu của bé thấp, hoặc mẹ không được khỏe…" nữ hộ sinh Cathy Shortt giải thích. Trở ngại cũng có thể đến do ngực của mẹ, bao gồm việc ngực mẹ quá ít sữa, núm vú quá nhỏ khiến bé không ngậm được hoặc gây khó khăn nào khác trong quá trình cho bé bú. Lúc này, việc quyết định cho bé dùng thêm sữa ngoài là đương nhiên. Tuy nhiên, đừng vì thế mà bạn từ bỏ việc cho con bú mẹ, nhiều bà mẹ đã áp dụng rất linh hoạt trong hoàn cảnh này để đảm bảo em bé của họ vẫn nhận được đủ dinh dưỡng để phát triển tối ưu nhất.Đôi khi việc cho ăn thêm sữa công thức có thể không vì lý do y tế mà chỉ vì những lý do cá nhân: bạn phải đi làm lại rất sớm và không thể cho bé bú vào thời gian trong ngày, sức khỏe bạn không cho phép bạn một mình chăm sóc và cho bé bú, bạn cần thời gian nghỉ ngơi… Những lúc này, việc cho bé ăn thêm sữa ngoài cũng sẽ giúp bạn thoải mái, yên tâm hơn, và bạn vẫn có thể duy trì cho bé bú mẹ vào thời gian thích hợp trong ngày.Tập thế nào để bé chấp nhận cả hai?Cho bé bú thêm sữa ngoài có thể làm bạn lo lắng rằng khi đã quen bú sữa công thức từ bình, có thể bé sẽ bỏ bú mẹ. Bạn hãy yên tâm, vì rất nhiều bà mẹ đã thành công ở cả hai loại và bạn cũng có thể làm được như vậy!Để được như vậy thì nên bắt đầu từ đâu? Đầu tiên và quan trọng nhất là bạn cần trò chuyện với bác sĩ hoặc một nhà tư vấn về việc cho con bú, những người giàu kinh nghiệm này sẽ có đánh giá chính xác về tình trạng của bạn, giúp bạn đưa ra quyết định có thực sự cần thiết bổ sung sữa ngoài cho con không. Và nếu có thể, tốt nhất bạn nên chờ đợi cho đến khi bé đã quen với việc bú mẹ trước khi bắt đầu cho bé dùng thêm sữa ngoài, điều này nhằm làm giảm khả năng nhầm lẫn núm vú, để bé không miễn cưỡng khi phải bú mẹ và thích thú khi bú bằng bình.Sữa từ bình sẽ chảy vào miệng của bé liên tục với tốc độ tương đối nhanh, và bé chỉ việc đóng một vai trò nuốt thụ động; còn khi bú sữa mẹ, bé cần phải có 1 chút nỗ lực bú - mút để kích thích cho sữa xuống. Tuy thế, hành trình sữa mẹ tìm đến với bé thường rất nhanh, bé sẽ không mất nhiều thời gian để có thể tìm thấy sữa. Điều này cho thấy cả bú sữa mẹ và bú sữa từ chai đều có lợi thế riêng, và bé có thể chỉ thích vú mẹ hoặc có thể từ chối bú mẹ hoàn toàn. Nếu lo lắng điều đó, bạn nên chọn loại bình sữa với núm vú cổ rộng, làm chậm dòng chảy để giúp ngăn cản sự thích thú khi được bú bằng bình của bé.Để thực sự thúc đẩy cơ hội thành công khi cho con ăn thêm sữa ngoài, bạn cần linh hoạt chứ đừng chỉ sử dụng bình. "Bạn có thể sử dụng một cái muỗng, cốc hay ống tiêm để cho bé ăn sữa công thức," Cathy tư vấn thêm. Nếu tất cả các phương thức trên đều không thành công, trong một số trường hợp, bạn cũng có thể phải nghĩ đến phương pháp sử dụng một ống nuôi hoặc “đường dây giả” - với phương pháp cho ăn này, một ống nhỏ dẫn sữa công thức sẽ được dán vào núm vú của bạn để bé mút như khi mút vú bình thường. Một chìa khóa khác để cho ăn sữa ngoài thành công là phải luôn cho bé bú vú mẹ trước khi cho ăn sữa công thức, điều này sẽ giúp tâm trạng bé thoải mái, vui vẻ hơn khi tiếp nhận sữa công thức.Duy trì sữa mẹ thế nào khi đã có thêm sữa công thức?Cho dù bạn đã cho con ăn sữa công thức vì nguồn cung cấp sữa mẹ ít hoặc vì để tiện cho người chăm sóc khi bạn không có ở đó, bạn cũng vẫn cần ghi nhớ duy trì lượng sữa của mình."Ngực của bạn làm việc trên cơ sở cung và cầu," Renee giải thích. Khi sữa cũ được "lấy khỏi" ngực, sữa mới sẽ được tiếp tục sản xuất, nên bạn càng ít cho con bú thì sữa càng ít về. Việc cho bé bú thất thường cũng có thể làm sữa bị ùn ứ, tắt và vú bạn bị đau đớn do viêm. Như vậy, cho bé bú thường xuyên là một cách tốt để duy trì nguồn sữa của bạn và tránh các vấn đề ùn ứ sữa ở vú. Bạn có thể lưu trữ sữa mẹ để bé ăn vào những tháng sau đó, bằng phương pháp của sữa công thức. Các chuyên gia khuyên rằng sữa mẹ mới hút nên cho vào một hộp kín, lưu trữ trong tủ lạnh ở nhiệt độ 4ºC hoặc thấp hơn, trong 3-5 ngày, hoặc trong ngăn đông cho đến ba tháng.Kinh nghiệm cũng cho thấy có một số cách để khuyến khích sữa về khi bạn cho con bú hoặc khi hút sữa ra:- Hãy thư giãn, hút sữa trong một khu vực yên tĩnh, ấm áp, quên đi những phiền nhiễu, mở một bản nhạc nhẹ, hít thở chậm và sâu;- Massage nhẹ nhàng để kích thích bầu ngực sẽ giúp kích hoạt cho sữa xuống nhanh hơn;- Hãy nghĩ về con, ngắm một bức ảnh hoặc lắng nghe những tiếng ê a của bé. Tình yêu con vô bờ bến sẽ giúp mọi giác quan của bạn trở nên mềm mại, thư thả.Là người mẹ, chúng ta luôn làm những điều cảm thấy sẽ mang lại lợi ích tốt nhất của con mình. Hãy nhớ rằng bạn đã thực hiện tốt nhất cho con của bạn. Nếu bạn lo lắng về việc tập cho bé uống sữa công thức và cảm thấy tội lỗi, hãy nghĩ đến câu nói này nhé! LÀM MẸSữa mẹ và dinh dưỡng cho bé dưới 6 tháng Mình thật không hiểu được. Con mình 2, 5 tháng, cháu bị tiêu chảy. Mang phân đi xét nghiệm ở BM thì kết luận là loạn khuẩn. Lên phòng khám nhi gặp BS Hùng, ông ấy nói mình cứ cho con bú bình thường và cho ăn thêm sữa AL 101, ko co lactose dành cho bé bị đi ngoài.Thế thôi. Mình thấy lạ, sữa mẹ là tốt nhất, giúp bé có sức đề kháng tốt thì tại sao lại phải cho ăn thêm sữa ngoài??! Nhưng lúc đó mình lo quá nên cứ mua sữa. Mang về nhà thì càng thấy lăn tăn bèn đi tìm hiểu về bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh. Mình nghĩ con mình bị tiêu chảy do bị tưa miệng, vi khuẩn ở miệng xuống đường ruột là nguyên nhân khiến bé bị xì xoẹt. Thế mà bác sỹ Hùng ko hỏi gì tới mồm miệng bé có tưa ko?CHỉ yêu cầu mình mô tả tình trạng của con!HIện giờ mình đang tích cực đánh tưa cho con bằng Nystatin - thuốc cốm rưa miệng - mình thấy bé đỡ tưa nhiều và đã chịu bú hơn (mấy hôm trước bé cứ bú được 2- 3 phút này rứt ra, ăn kém hẳn). Nhưng mình không cho con ăn sữa ngoài mà chỉ cho bé bú mẹ thôi.MÌnh luôn tin rằng CHỈ CÓ SỮA MẸ LÀ TỐT NHẤT - BẤT ĐẮC DĨ MỚI PHẢI CHO BÉ ĂN THÊM SỮA NGOÀI. MÌnh cũng nhiều sữa, một ngày vắt cũng được 600 - 800 ml cho mẹ cháu tự tẩm bổ - chưa kể lúc bé bú mẹ. Nhưng mà mình phát bực vì MC và cụ cứ nói ra nói vào là mày phải cho nó ăn thêm sữa ngoài, có khi sữa mẹ không tốt, sữa mẹ nhạt quá, có khi nó không hợp sữa mẹ, bác sỹ đã nói thế còn gì, cháu bà còi quá... Mình thì vẫn khăng khăng cho con bú mẹ hoàn toàn, uống men tiêu hóa Biosubtyls và đánh tưa với Nystatin. Hiện giờ con mình đi ngoài ngày 1 lần nhưng phân vẫn xấu lắm: vàng vàng có lẫn bọt, và vệt xanh xanh, thúi ơi là thúi (xì hơi cũng thúi). Mình định là nếu bé vẫn kéo dài tình trạng này thêm 1 tuần nữa mình sẽ cho bé tới viện nhi kiểm tra. Các mẹ thấy mẹ cháu làm thế có đúng không? Có mẹ nào đã từng rơi vào hoàn cảnh như mẹ cháu chưa và đã làm như thế nào?? MÌnh rất mong nhận được chia xẻ từ các mẹ. MÌnh cảm ơn nhiều Bầu ngực căng tức, con khóc, Nga vừa nhổm dậy định cho bú thì mẹ chồng đã ào tới với bình sữa pha trong tay "Để mẹ cho bú bình, không nó đói quá, ti mẹ khó bú, lại khóc to đấy". Nga (phố Vĩnh Phúc, Hà Nội) cố gắng giải thích với mẹ chồng rằng để cô tự cho con bú vì sữa mẹ tốt cho bé, hơn nữa bé bú thì mẹ mới đỡ tức sữa, sữa ra đều... nhưng thấy cháu khóc, bà nội xót nên nhất quyết giằng lấy, cho bú bình. "Con đỏ vừa đẻ ra đã để nó khóc thế này thì phải tội. Mà hôm qua con thử cho bú, nó ngậm đầu ti rồi có được giọt sữa nào đâu, lại nhả ra rồi gào to đấy thôi", mẹ chồng Nga nói."Em vừa đau ngực, vừa tủi thân đến ứa nước mắt", Nga kể. Ngay lúc vừa đón cháu ở bệnh viện, bà đã bắt bố nó đi mua sữa bột về pha cho cháu uống, rồi tự hào khoe thằng bé háu ăn, tu hồi hết 30 ml. Nga muốn cho con bú thì bà bảo 'mẹ mày vừa sinh, có sữa đâu'. Đến lúc sữa về, đầu ti mẹ ngắn, bầu ngực căng cứng, em bé khó bú, cứ khóc mỗi lần mẹ cho ti, bà lại giành lấy pha sữa cho cháu uống luôn. Cứ thế thì làm sao con chịu bú mẹ.Bà mẹ 26 tuổi cho biết, suốt tháng đầu sau sinh, việc khiến cô cảm thấy căng thẳng nhất là phải "chiến đấu" với nhà chồng để được cho con bú thay vì cho bé uống sữa công thức. Không thể thuyết phục được mọi người giúp đỡ mình bằng cách ngừng pha sữa, cô đành nhờ người mượn dụng cụ hút sữa về hút bớt để bầu ngực đỡ cứng, đầu ti cũng mềm và dài ra cho em bé bú. Sau đó, Nga phải áng chừng khi con gần đói, chưa khóc, chưa cáu, là dỗ cho bé tập ti mẹ. Mấy hôm đầu, em bé vì háu ăn, quen bú bình sữa chảy nhiều nên có lúc cũng không chịu hợp tác với mẹ. Bà nội xót cháu, mắng con dâu rồi ai đến chơi bà cũng kể "Mẹ nó sữa không có lại cứ bắt con bú làm thằng bé mệt lả vì đói và khóc". Nga vẫn kiên trì tập cho con, bỏ ngoài tai mọi lời công kích của mọi người."Dần dần, con lại nghiện ti mẹ, không thích bú sữa bột nữa, trong khi mình đủ sữa cho con và cháu phát triển tốt. Khi đó mọi người trong nhà không có lý do gì để pha sữa bột cho bé nữa", Nga kể. Cũng từng vô cùng stress khi chịu áp lực của người thân về việc "phải cho con uống thêm sữa ngoài nó mới to, khỏe", hiện tại chị Hải Huê (khu đô thị Trung Hòa, Nhân Chính, Hà Nội) có thể tự hào khi cậu con trai 9 tháng tuổi vẫn được bú mẹ hoàn toàn. Chị Huê kể, chị sinh mổ, được mẹ ruột đến chăm. Mấy ngày đầu ở viện, thấy con gái gắng ngồi dậy cho con bú, bà thường bảo "Con làm sao đã có sữa, để mẹ cho cháu bú bình".Dù chị đã chia sẻ ý định sẽ cho con bú mẹ hoàn toàn mấy tháng đầu và nói về giá trị quý báu của nguồn sữa này nhưng bà ngoại vẫn không yên tâm, liên tục khuyên chị cho con uống thêm sữa bột, sợ bé đói. Sau đó, mẹ chồng và các chị em chồng cũng luôn nhắc nhở chị "phải cho con uống thêm sữa ngoài thì nó mới cao lớn được, không khéo lại lùn như mẹ". Rồi hễ mỗi lần thấy cháu khóc là ông bà nội lại than thở "Chắc tại nó đói, uống sữa mẹ ít chất nên nhanh đói, phải cho ăn sữa ngoài"..."Những bà mẹ xung quanh mình mỗi khi ngồi lại với nhau là so sánh con nặng bao nhiêu cân, rồi hỏi nhau cho con uống sữa gì, chứ không hề chia sẻ xem làm thế nào để đủ sữa cho con bú", chị Huệ chia sẻ. Chị Giang, Linh Đàm, Hà Nội kể, khi sinh con, chị được bạn bè, người thân tới chơi tặng quà, tặng tiền được tới 9 triệu đồng nhưng trong số đó, có 4 triệu từ bạn bè và họ hàng xa với lời nói đi kèm "chẳng biết con cháu/bạn dùng sữa gì, thôi đưa tiền để bạn/con tự đi mua nhé". Lúc chị mới sinh, có người bạn còn gọi điện hỏi luôn "Này, con mày ăn sữa loại gì, để tao mua". Ngoài ra, chị còn nhận được quà là 3 hộp sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh. "Mình đủ sữa cho con bú nên mấy tháng đầu không cần dùng đến sữa công thức. Lạ là hầu hết ai cũng nghĩ cứ trẻ đẻ ra phải uống sữa bột mới tốt. Mình giờ đi thăm người mới sinh nếu mua sữa chỉ chọn loại dành cho phụ nữ có bầu và cho con bú", chị Giang chia sẻ.Một nghiên cứu về "Nuôi con bằng sữa mẹ - cuộc chiến từ quan niệm", trình bày tại Hội nghị toàn quốc lần thứ hai về sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục mới đây tại Hà Nội, cho thấy chỉ có 0,3% trẻ được bú mẹ hoàn toàn tới lúc 6 tháng tuổi, trong khi có tới hơn một nửa số bé được ăn sữa công thức ngay tuần đầu sau sinh. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2010-2014, với 1.258 phụ nữ, ở 104 xã nông thôn tại Hà Nam. Người mẹ được theo dõi từ khi mang thai tới khi trẻ 36 tháng. Kết quả cho thấy, tỷ lệ trẻ bú mẹ hoàn toàn lúc 6 tuần tuổi là 33%, lúc 4 tháng tuổi là 4,3% và lúc 6 tháng tuổi chỉ còn là 0,3%. Trong khi đó, tỷ lệ trẻ được cho ăn sữa bột công thức lúc 6 tuần tuổi là hơn 60%, tăng lên thành 84% lúc 4 tháng và đạt 89% lúc 6 tháng tuổi. Trung bình, trẻ được cho ăn sữa bột công thức lần đầu là một tuần tuổi. Thống kê cho thấy, không có sự khác biệt về tỷ lệ cho ăn lần đầu theo nghề nghiệp, trình độ văn hóa và kinh tế của mẹ.Có tới gần 1/4 số bà mẹ cho con uống sữa bột công thức ngay sau khi chào đời. Điều đó cho thấy việc mẹ phải đi làm hoặc sữa chậm về do sinh mổ không phải là lý do khiến trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ toàn toàn, bởi tỷ lệ sinh mổ chỉ chiếm chưa đầy 1/6 số phụ nữ được nghiên cứu. Trong số các phụ nữ cho con bú bình ngay ngày đầu tiên chào đời, chỉ có 20% là mổ đẻ, 80% là sinh thường.Theo các tác giả nghiên cứu, việc hơn một nửa số bà mẹ cho con uống sữa bột trong vòng một tuần đầu tiên cho thấy phụ nữ mang thai thiếu hiểu biết về kỹ năng cho trẻ bú đúng cách, thiếu kiến thức về nuôi con bằng sữa mẹ; cả gia đình và cộng đồng đang có niềm tin sai lệch về sữa công thức và ủng hộ người mẹ cho trẻ ăn sữa ngoài. "Có thể nói, các công ty sữa đã thành công trong chiến lược quảng bá sản phẩm sữa công thức không chỉ ở thành phố mà cả ở nông thôn", các tác giả nghiên cứu kết luận.Một trong những tác giả nghiên cứu, thạc sĩ Trần Thị Thu Hà, phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng cho rằng, tuy đây chỉ là nghiên cứu ở khu vực nông thôn, cách Hà Nội chưa đầy 100 km nhưng kết quả phản ánh tình trạng chung ở các vùng quê khác, và rất có thể, tỷ lệ trẻ được dùng sữa công thức thay cho sữa mẹ lúc mới chào đời còn cao hơn nữa ở thành phố - nơi các nhà sản xuất dễ tiếp cận với các bà mẹ hơn.Theo các tác giả, để đảm bảo trẻ có quyền được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu hoặc ít nhất là 4 tháng đầu, cần làm thay đổi quan niệm của cộng đồng về giá trị của sữa bột công thức và tăng cường kiến thức kỹ năng cho cả cộng đồng về cho trẻ bú mẹ đúng cách. Để làm được điều này, cần có các chương trình truyền thông cộng đồng rộng rãi trên truyền hình và truyền thông nhóm nhỏ tại cộng đồng. Cuộc chiến cần bắt đầu từ thay đổi quan niệm và hiểu biết, không chỉ ở người dân, mà còn cả ở nhân viên y tế."Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy rất rõ là, ở cơ sở y tế nào mà các nữ hộ sinh, nhân viên y tế nhiệt tình, hướng dẫn cặn kẽ các bà mẹ mới sinh cách cho con bú, về tác dụng của sữa mẹ, không cho trẻ bú sữa công thức... thì tỷ lệ các bà mẹ cho con bú sớm, bú hoàn toàn, đủ sữa cho con cao hơn hẳn những nơi mà nhân viên y tế không mặn mà gì với việc này. Thực tế, ở nhiều nơi, nhân viên y tế còn không tin vào giá trị của nguồn sữa mẹ, thậm chí tiếp tay cho các công ty, giới thiệu sữa tới các ông bố, bà mẹ vừa sinh con", bà Hà nói. |
