Phổi ứ nước là gì

SKĐS - Phổi chúng ta được bao bọc bởi màng mỏng gọi là màng phổi. Màng phổi có hai lá: Lá thành (lót bên trong thành ngực) và lá tạng (bao bọc chính lá phổi). Bình thường giữa hai lá này chỉ có một lớp dịch mỏng (khoảng 20ml) đủ giúp cho hai lá màng phổi dễ dàng trượt lên nhau khi ta hít thở.


Tràn dịch màng phổi là gì?

Nếu lượng dịch trong khoang màng phổi nhiều thì chức năng hô hấp sẽ bị cản trở. Tình trạng này gọi là tràn dịch màng phổi (TDMP), trong dân gian thường gọi đơn giản là “phổi có nước”. Nếu dịch này là mủ, ta gọi là “tràn mủ màng phổi”, còn nếu là máu sẽ được gọi là “tràn máu màng phổi”. Tràn dịch màng phổi có thể gặp ở cả người lớn lẫn trẻ em.

Triệu chứng của tràn dịch màng phổi

Các triệu chứng liên quan số lượng và vị trí của TDMP: Không có triệu chứng (nếu lượng dịch ít); Khó thở, suy hô hấp, đau âm ỉ, ho (lượng dịch nhiều); Nôn, đau bụng, chướng bụng (tụ dịch dưới phổi); Đau ngực âm ỉ, đau nhiều hơn về bên bị tràn dịch và nếu nằm nghiêng về bên đó cơn đau sẽ tăng lên.


Phổi ứ nước là gì

Hình ảnh phổi bình thường và tràn dịch màng phổi.

Các triệu chứng liên quan đến các bệnh là nguyên nhân. Ví dụ: Sốt cao, biếng ăn, mệt mỏi, thở nhanh, khó thở, đau ngực (viêm phổi); Đổ mồ hôi về đêm, sốt về chiều, ho ra máu, sụt cân (lao).

Khi được chụp X-quang phổi sẽ thấy hình mờ đậm một bên bị tràn dịch hoặc cả hai bên phổi, dịch ở dưới thấp hơn, tim có thể bị đẩy sang bên đối diện.

“Phổi có nước” - có phải do tắm nhiều?

Trong dân gian từ lâu vẫn có không ít người cho rằng “phổi có nước” là do tắm lâu, đặc biệt là tắm đêm, làm nước ngấm vào phổi. Điều này hoàn toàn không đúng. Nếu không, vận động viên bơi lội những người thường phải dầm mình mỗi ngày trong nước có khi đến chục giờ sẽ không thể có đủ sức khỏe mà trở thành những kình ngư nổi tiếng trong lòng người hâm mộ.

Tại phổi - màng phổi:

Nhiễm trùng: Sau nhiễm trùng phổi (viêm phổi, áp-xe phổi vỡ vào khoang màng phổi...) hoặc từ các cơ quan lân cận (gan, màng tim, trung thất). Nhiễm trùng này có thể do vi khuẩn (gây tràn mủ màng phổi), lao (lao màng phổi), ký sinh trùng. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất của tràn dịch màng phổi ở trẻ em.
Ung thư: Phế quản, phổi, màng phổi tiên phát hay do di căn (hiếm gặp ở trẻ em).
Chấn thương ngực, phẫu thuật lồng ngực.
Ngoài phổi - màng phổi: Do các bệnh tim (suy tim), gan (xơ gan), thận (hội chứng thận hư, suy thận), suy dinh dưỡng nặng, bệnh tự miễn, viêm tụy cấp.

Làm thế nào để chẩn đoán bệnh?

Chẩn đoán TDMP thường không khó, nhưng tìm nguyên nhân – điều quan trọng cho điều trị - lại cần nhiều kỹ thuật chuyên sâu.
Khám lâm sàng là giai đoạn quan trọng cho chẩn đoán nhưng luôn luôn phải kết hợp với các xét nghiệm khác nhau để xác định chẩn đoán và truy tìm nguyên nhân.
X-quang ngực thẳng tư thế đứng được xem là xét nghiệm thường qui trong chẩn đoán tràn dịch màng phổi.
Siêu âm ngực rất nhạy để phát hiện TDMP lượng ít mà trên X-quang phổi thẳng đứng đôi khi khó phát hiện. Siêu âm còn giúp bác sĩ xác định vị trí rút dịch màng phổi để chẩn đoán và điều trị.
Chọc hút dịch màng phổi là một thủ thuật thường khá an toàn với bác sĩ chuyên khoa và rất cần thiết nhằm xác định chẩn đoán và giúp tìm kiếm nguyên nhân TDMP. Thông thường bác sĩ sẽ dùng kim nhỏ, chọc vào khoang màng phổi vùng có dịch để hút. Tùy nguyên nhân và diễn biến bệnh mà dịch màng phổi có màu sắc khác nhau (trong, vàng chanh, vàng đục, mủ, nâu, đỏ máu, trắng đục như sữa...). Dịch màng phổi sẽ được xét nghiệm sinh hóa, tế bào, vi sinh hoặc các xét nghiệm chuyên biệt khác để xác định nguyên nhân.

Điều trị bệnh thế nào?

Chọc hút dịch màng phổi không chỉ là biện pháp quan trọng giúp xác định chẩn đoán mà còn giúp bệnh nhân nhanh chóng bớt khó thở nếu lượng dịch nhiều.
Trong trường hợp tràn mủ màng phổi, người bệnh sẽ được thực hiện phẫu thuật nhỏ gọi là dẫn lưu màng phổi để đặt một ống dẫn lưu bằng nhựa xuyên qua da vào trong khoang màng phổi nhằm thoát mủ ra ngoài dần.
Tùy theo từng nguyên nhân của bệnh bác sĩ sẽ có chỉ định biện pháp điều trị phù hợp: Nếu do nhiễm khuẩn (viêm mủ màng phổi): Sử dụng kháng sinh; Nếu do lao: điều trị thuốc kháng lao; Ung thư: phẫu thuật hoặc dùng hóa chất; Điều trị suy tim, xơ gan, suy thận...
Các biện pháp hỗ trợ khác: Nghỉ ngơi tại giường; ăn những thức ăn nhẹ, dễ tiêu, đủ năng lượng và dinh dưỡng; điều trị sốt, đau ngực bằng paracetamol; tập vật lý trị liệu hô hấp: theo chỉ định của thầy thuốc.
Theo SKĐS.

Phổi có nước là tình trạng dịch phổi vượt quá mức cho phép, mặc dù không còn xa lạ gì với hầu hết mọi người, tuy nhiên, để hiểu rõ về hiện tượng này thì không phải ai cũng biết chính xác. Cùng tìm hiểu phổi có nước là bệnh gì và cách điều trị hiệu quả nhất trong bài viết này.

Nguyên nhân phổi có nước

Thực chất phổi có nước chính là tình trạng tràn dịch màng phổi. Người bình thường sẽ có khoảng 20ml dịch trong khoang chứa giữa hai bên màng phổi. Dịch này có tác dụng giúp phổi trượt lên nhau một cách dễ dàng trong suốt quá trình di chuyển và trao đổi oxy.

Bệnh phổi có nước hay tràn dịch màng phổi xảy ra khi lượng dịch này vượt quá mức cho phép. Điều này dẫn đến khó khăn khi thở, chèn ép phổi dẫn đến những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như suy hô hấp, ngạt thở…

Theo các chuyên gia nhận định, bệnh phổi có nước thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nhưng thực chất đều là do các bệnh lý  đường hô hấp biến chứng thành. Cụ thể bao gồm:

  • Nhiễm trùng phổi do viêm phế nang, bụi phổi, áp xe phổi bị vỡ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, khí phế thũng…
  • Tổn thương phổi, áp xe cơ hoành do các chấn thương lồng ngực, gãy xương sườn.
  • Bệnh lao phổi là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi có nước với tỷ lệ đến 40%.
  • Bệnh hen suyễn nặng trong thời gian dài.
  • Hậu quả của một số thủ thuật điều trị như dẫn lưu màng phổi, chọc dò, nội soi phế quản.

Các nguyên nhân của bệnh sẽ được chẩn đoán đúng nhất nếu bệnh nhân thực hiện chụp x-quang và xét nghiệm tế bào, sinh hóa, vi sinh… Dựa vào trạng thái dịch và lượng dịch tại màng phổi mà kết luận được yếu tố nào gây nên tình trạng phổi có nước.

Phổi ứ nước là gì

Triệu chứng phổi có nước

Những triệu chứng lâm sàng là dấu hiệu đầu tiên giúp người bệnh nhận biết được tình trạng của mình. Tuy nhiên, những dấu hiệu này có thể bị nhầm lẫn với viêm phổi. Do đó, nếu bạn thấy một số triệu chứng sau đây thì cần ngay lập tức tới cơ sở y tế để được bác sĩ tư vấn và điều trị kịp thời.

  • Cảm giác đau một trong hai bên ngực, khi nằm nghiêng thì cơn đau có giảm đi.
  • Ho khan kéo dài, có trường hợp ho có đờm.
  • Khi dịch nhiều dần lên, người bệnh cảm thấy khó thở, tức ngực.
  • Sốt do nhiễm trùng, mệt mỏi.
  • Một bên lồng ngực bị phù lên.
  • Mất hoặc giảm rì rào phế nang.
  • Vùng liên sườn xuất hiện một đường cong đục hiển thị trên phim chụp x-quang.

Sớm nhận ra các triệu chứng để được điều trị kịp thời sẽ giúp giải quyết gánh nặng của phổi. Nhiều trường hợp phổi có nước không được chữa trị, tái đi phát lại nhiều lần có thể dẫn đến tử vong.

Các phương pháp điều trị phổi ứ nước

Hiện nay, các bác sĩ chuyên khoa đang điều trị bệnh phổi có nước cho bệnh nhân với hai phương pháp là nội khoa và ngoại khoa. Tùy vào từng tình trạng bệnh khác nhau mà người bệnh nên áp dụng các cách chữa phù hợp.

Phương pháp nội khoa

  • Uống thuốc kháng sinh, thuốc kháng ung thư toàn thân. Các loại thuốc thường được sử dụng để chữa bệnh phổi có nước là Gentamicin và nhóm beta – lactam.
  • Trường hợp bệnh nặng cần tiêm kết hợp ít nhất 2 loại kháng sinh để điều trị nhiễm khuẩn.
  • Chọc hút dịch ra khỏi khoang phổi để giảm thiểu áp lực và tránh các tác động xấu tới cơ thể.
  • Sử dụng bình thở oxy, thuốc efferalgan, acteaminophene để chữa các triệu chứng sốt, khó thở, ho nhiều.
  • Uống bù nước và bổ sung vitamin C, B trong quá trình điều trị.

Phương pháp ngoại khoa

  • Sử dụng đường ống dẫn lưu màng phổi để bóc tách màng phổi và đưa thuốc kháng sinh vào.
  • Mổ dẫn lưu để đưa máu, dịch ra bên ngoài trong trường hợp dịch quá nhiều.

Phổi ứ nước là gì

Cách chăm sóc người bị bệnh phổi có nước tốt nhất

Trong quá trình chữa trị thì các phương pháp chăm sóc đúng đắn sẽ tác động rất lớn đến khả năng hồi phục của bệnh nhân. Do đó, người nhà và bệnh nhân cần lưu ý tuân thủ một số phương pháp sau đây.

Bổ sung dinh dưỡng phù hợp

Người bệnh cần được nâng cao sức đề kháng và bồi bổ cho cơ thể để tránh tình trạng mệt mỏi, suy nhược thường gặp. Do đó, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong suốt thời gian điều trị.

Thực đơn của người bệnh nên được bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như thịt, cá, trứng, rau xanh, hoa quả, sữa… Đặc biệt là các vitamin C có trong quả cam, bưởi, nho, xoài… để phục hồi tổn thương tốt nhất.

Không gian nghỉ ngơi yên tĩnh, tạo tâm lý thoải mái cho người bệnh

Trong thời gian điều trị, người bệnh sẽ luôn cảm thấy lo lắng, căng thẳng. Lúc này gia đình cần luôn ở bệnh động viên và an ủi giúp quá trình chữa bệnh phổi có nước diễn ra suôn sẻ nhất cho bệnh nhân.

Phòng bệnh cần được giữ gìn sạch sẽ, thoáng mát để giúp người bệnh nghỉ ngơi thư giãn đảm bảo tiêu chuẩn chữa bệnh.

Người nhà cần luôn tạo động lực cho bệnh nhân việc điều trị bệnh phổi có nước cần thời gian nhất định. Để người bệnh hiểu được và tuân thủ theo đúng phác đồ của bác sĩ để ra.

Giảm sự đau đớn cho người bệnh

Các trường hợp bệnh phổi có nước đều gặp phải những triệu chứng đau ngực, khó thở. Do đó, để cải thiện tình trạng này người bệnh cần được thay đổi tư thế thoải mái nhất khi nằm. Thông thường bệnh nhân nên nằm nghiêng về phía bên tràn dịch, đầu đặt chếch khoảng 20 – 40 độ.

Khi di chuyển, người nhà nên dìu bệnh nhân hết sức nhẹ nhàng. Nhất là trong các trường hợp đang đặt ống dẫn lưu thì cần hạn chế di chuyển nhiều sẽ gây đau đớn. Người thân nên túc trực bên cạnh giường bệnh để giúp khi cần thiết, không nên để bệnh nhân gắng sức tự lấy đồ vật hay làm những công việc mà họ chưa thể tự làm được.

>> Tìm hiểu: Bệnh xơ phổi có nguy hiểm không, có chữa được không?

Trên đây là những thông tin về bệnh phổi có nước cũng như cách chữa trị phù hợp. Người thân nên đồng hành cùng bệnh nhân trong quá trình điều trị vì căn bệnh này không hề đơn giản. Ngoài ra, người bệnh cần đặc biệt tuân thủ những chỉ dẫn của bác sĩ để quá trình chữa trị đạt kết quả tốt nhất. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết của chuyên mục.