XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ, CẤU TẠO, TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỐ I.Kiến thức cần nhớ *Trong một chu kì + Tính phi kim tăng dần, tính axit của nguyên tố tăng dânf *Trong một nhóm - Khi đi từ trên xuống theo chiều tăng điện tích hạt nhân, ta có: + Tính kim loại của các nguyên tố tăng dần, tính bazo của nguyên tố tăng dần + Tính phi kim giảm dần, tính axit của nguyên tố giảm dần II.Các dạng bài tập thường gặp 2) Dạng 1: Biết vị trí của nguyên tử suy ra cấu tạo nguyên tử và tính chất của nguyên tố. - Biết số thứ tự của nguyên tố, dựa vào bảng tuần hoàn các nguyên tố xác định được: + Tên nguyên tố + Số thứ tự của chu kì + Số thứ tự của nhóm + Phân nhóm chính hay phụ => Cấu tạo nguyên tử của nguyên tố đó. Ví dụ: Nguyên tố A có số thứ tự là 56 trong bảng hệ thống tuần hoàn. Hãy cho biết cấu tạo nguyên tử và tính chất của nguyên tố A? Giải: Từ vị trí này ta biết: - Từ cấu tạo nguyên tử xác định được: + Số thứ tự chu kì + Số thứ tự nhóm - Dựa vào bảng tuần hoàn các nguyên tố suy ra: + Vị trí của nguyên tố + Các tính chất cơ bản của nguyên tố Ví dụ: Nguyên tố B có 2 lớp electron, có 7e ở lớp ngoài cùng. Hãy cho biết vị trí của nguyên tố B và tính chất cơ bản của nó? Ta có: + Nguyên tố B có 2 lớp e nên B thuộc chu kì II. + Nguyên tố B có 7 e lớp ngoài cùng nên B thuộc nhóm VII => Nguyên tố B là Flo (F) có số hiệu nguyên tử là 9. Nguyên tố B ở cuối chu kì nên có tính phi kim mạnh. 3) Dạng 3: So sánh tính kim loại, phi kim, tính axit, bazo của oxit, hidroxit của các nguyên tố Bước 1: Dựa vào tên nguyên tố hoặc số hiệu nguyên tử của nguyên tố để xác định số electron của nguyên tử nguyên tố đó Bước 2: Dựa vào đặc điểm cấu hình electron để xác định vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa học -Nguyên tử có số e lớp ngoài cùng: +Có từ 1-3 e: Nguyên tố đó là kim loại (trừ H) Ví dụ: +Có 8 electron là khí hiếm (trừ Heli có 2e) +Có 4e -Với các nguyên tố phân nhóm chính: +Số e = Số thứ tự nguyên tố +Số lớp e = Số thứ tự chu kì +Tổng số e lớp ngoài cùng = Số thứ tự nhóm = hóa trị cao nhất *Lưu ý: +Hóa trị cao nhất với oxi ( hóa trị dương) của các nguyên tố bằng số thứ tự của nhóm chứa nguyên tố đó +Số oxi hóa của 1 nguyên tố nào đó thuộc phân nhóm chính IV, V, VI, VII tuân theo quy tắc sau: Tổng giá trị tuyệt đối của số oxi hóa dương cao nhất nO (trong hợp chất với oxi) và số oxi hóa thấp nhất nH ( trong hợp chất đối với hidro) bằng 8 |nO| + |nH| = 8 Ví dụ 1: -Nguyên tố Clo có 17 e => Clo nằm ở số tứ tự 17 của ô nguyên tố -Nguyên tố Clo có 3 lớp e => Clo thuộc chu kì 3 -Nguyên tố Clo có 7e lớp ngoài cùng =>Clo thuộc nhóm thứ VII -Ta có oxit cao nhất của Clo với oxi là Cl2O7: Hóa trị cao nhất trong oxit của Clo với oxi cũng là 7 Bước 3: Dựa vào sự biến đổi tính chất của nguyên tố trong 1 chu kì và nhóm để so sánh tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố cũng như so sánh tính axit, bazo của oxit và hidroxit Ví dụ 2: Cho các nguyên tố A, B, C có số hiệu nguyên tử là 7, 12, 14 a)Xác định vị trí của chúng trong bảng tuần hoàn và sắp xếp theo thứ tự tăng dần tính kim loại, tính phi kim b)So sánh tính bazo của các hidroxit tương ứng Lời giải: a)A(Z=7): =>A ở chu kì 2, nhóm VA, ô thứ 7 B(Z=12) =>B ở chu kì 3, nhóm IIA, ô thứ 12 C(Z=14) =>C ở chu kì 3, nhóm IVA, ô thứ 14
Xét nguyên tố X ở chu kì 3, nhóm VA (ZX = 15) -Nguyên tố A và X ở cùng 1 nhóm và ZA < ZX => tính kim loại A < X, tính phi kim A > X -Nguyên tố B, C và X ở cùng chu kì 3, ZB < ZC < ZX => tính kim loại B > C > X, tính phi kim B < C < X Vậy tính kim loại: A < X < C < B => A < C < B Tính phi kim B < C <A b)Tính kim loại A < C < B => tính bazo của các hidroxit tương ứng: A < C < B Ví dụ 3: Cho nguyên tố R có Z = 16 a)Xác định vị trí của R trong bảng tuần hoàn, hóa trị và công thức oxit cao nhất, hidroxit, hợp chất với hidro (nếu có) và tính chất của các hợp chất đó b)So sánh tính chất của R với các nguyên tố lân cận trong bảng tuần hoàn Lời giải: R ( Z= 16) => R ở ô thứ 16, chu kì 3, nhóm VIA, R ở gần cuối chu kì nên có tính phi kim, R là S -Hóa trị cao nhất trong hợp chất oxit là 6, hóa trị trong hợp chất với H là 2 - Công thức oxit cao nhất SO3, công thức hidroxit H2SO4 - SO3 là oxit axit, H2SO4 là axit mạnh - Hợp chất khí với H là H2S b)Các nguyên tố lân cận với S trong cùng chu kì: P(Z=15, Cl(Z=17) Các nguyên tố lân cận với S trong cùng nhóm VA: O (Z= 8) , Se (Z=34) Tính phi kim: P < S <Cl; O > S >Se Tính axit: của hidroxit: H3PO4 < H2SO4 < HClO4; H2SO4 >H2SeO4 Tất cả nội dung bài viết. Các em hãy xem thêm và tải file chi tiết dưới đây: Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Hóa lớp 9 - Xem ngay >> Học trực tuyến lớp 9 và luyện vào lớp 10 tại Tuyensinh247.com. , cam kết giúp học sinh lớp 9 học tốt, hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả.
Đề bài Nguyên tố X có số hiệu nguyên tử là 16. - Viết cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố X. - Cho biết tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố X. Lời giải chi tiết X có Z = 16. Cấu hình electron nguyên tử: \(1{s^2}2{s^2}2{p^6}3{s^2}3{p^4}\) Tính chất hóa học cơ bản: - Là phi kim vì thuộc nhóm VIA trong BTH. - Hóa trị cao nhất với oxi là 6, công thức oxit cao nhất là \(X{O_3}\). - Hóa trị cao nhất với hiđro là 2, công thức hợp chất khí với hiđro: \({H_2}X\). - Oxit \(X{O_3}\) là oxit axit. loigiaihay.com
VnHocTap.com giới thiệu đến các em học sinh lớp 10 bài viết Nêu tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố, nhằm giúp các em học tốt chương trình Hóa học 10.  Nội dung bài viết Nêu tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố: Nguyên tố là kim loại hay phi kim. Hóa trị cao nhất với oxi. Hóa trị với hiđro. Công thức của oxit cao nhất, hiđroxit tương ứng. Công thức của hợp chất khí với hiđro (nếu là phi kim). Oxit cao nhất và hiđroxit có tính axit hay tính bazơ. Lưu ý : Kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ có thể tạo được hợp chất với H nhưng không phải ở trạng thái khí mà là chất rắn. Ví dụ NaH, CaH … Những chất này bị thủy phân trong nước tạo thành dung dịch bazơ và giải phóng khí H2. Bài 1: Cho nguyên tố X có Z = 15. a) Xác định vị trí của nguyên tố X trong bảng tuần hoàn. Giải thích? b) Nêu tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố X. Hướng dẫn giải a) Cấu hình electron của X X ở ô số 15 vì Z 15, chu kì 3 vì có 3 lớp electron, nhóm VA vì có 5 electron lớp ngoài cùng và electron cuối cùng điền vào phân lớp p. b) X là photpho P là phi kim. Hóa trị cao nhất với oxi là V. Hóa trị với hiđro là III. Hợp chất oxit cao nhất là PO, hiđroxit ương ứng là H3PO4. Hợp chất khí với hiđro là PH3. PO và HPO có tính axit. Bài 2: Cho nguyên tố Y có 6 electron ở lớp ngoài cùng và thuộc chu kì 3. Hãy nêu tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố Y. Hướng dẫn giải Y có 6 electron ở lớp ngoài cùng và thuộc chu kì 3 Cấu hình electron của Y: 1s 2s 2p 3s 3p Y là lưu huỳnh. Tính chất hóa học cơ bản của S: + S là phi kim + Hóa trị cao nhất với oxi là VI. + Hóa trị với hiđro là II. + Hợp chất oxit cao nhất là SO, hiđroxit tương ứng là HSO. + Hợp chất khí với hiđro là HS. + SO và H2SO có tính axit. Bài 3: Cl có Z = 17. a) Nêu hóa trị cao nhất của Cl trong hợp chất với oxi và hiđro. b) Nếu công thức hợp chất oxit cao nhất, hợp chất khí với hiđro, hiđroxit tương ứng của clo. Hướng dẫn giải a) Cấu hình electron của Cl: 1s 2s 2p 3s 3p Cl có 7 electron ở lớp ngoài cùng = Cl có hóa trị cao nhất với O là VII, hóa trị với hiđro là I. b) Oxit cao nhất là ClO hợp chất khí với hiđro là HCl, hiđroxit tương ứng là HClO. Bài 4: Nguyên tố X thuộc nhóm IIA, nguyên tố Y thuộc nhóm VIIA. Nêu tính chất hóa học cơ bản của X, Y. Hướng dẫn giải – Tính chất hóa học cơ bản của X: + X là kim loại. + Hóa trị cao nhất với oxi là II. + Hợp chất oxit cao nhất là XO, hiđroxit là X(OH); + XO và X(OH) có tính bazơ. Tính chất hóa học cơ bản của Y: + Y là phi kim. + Hóa trị cao nhất với oxi là VII. + Hóa trị với hiđro là I. + Hợp chất oxit cao nhất là YO hiđroxit tương ứng là HYO + Hợp chất khí với hiđro là HY. + YO và HYO có tính axit. |
